Μοσχοβάκη Αναστασία, Ειδική παθολόγος
Το ρίγος, είναι σύμπτωμα, το οποίο χαρακτηρίζεται από υπερβολική αίσθηση κρύου που συνοδεύεται από επαναλαμβανόμενες συσπάσεις και χαλάσεις των μυών του σώματος. Το σύμπτωμα γίνεται αντιληπτό είτε από τον ίδιο τον πάσχοντα είτε από το περιβάλλον του ως τρέμουλο ή τουρτούρισμα. Κάθε επεισόδιο ρίγους μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά έως αρκετές ώρες και να εμφανιστεί μία φορά ή επανειλημμένα σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Φυσιολογικά, το ρίγος είναι η απάντηση του οργανισμού σε περιβάλλον με χαμηλή θερμοκρασία. Στόχος του είναι η παραγωγή θερμότητας στο σώμα ώστε να διατηρηθεί φυσιολογική η θερμοκρασία του σώματος, η οποία στον φυσιολογικό οργανισμό ελέγχεται από τον υποθάλαμο, ο οποίος λειτουργεί σαν «κεντρικός θερμοστάτης». Στο υγιές άτομο, η θερμοκρασία παραμένει σταθερή, ενώ το ρίγος αποτελεί μηχανισμό ομοιόστασης όταν το σώμα εκτίθεται σε κρύο περιβάλλον.
Ωστόσο, το ρίγος θεωρείται παθολογικό όταν εμφανίζεται χωρίς να υπάρχει έκθεση σε κρύο περιβάλλον. Αυτό προκαλεί ανησυχία τόσο στον πάσχοντα όσο και στο οικογενειακό του περιβάλλον, οδηγώντας σε αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.
Αιτίες ρίγους
Εκτός της έκθεσης στο κρύο, το ρίγος μπορεί να προκληθεί από πολλές καταστάσεις, όπως:
Λοιμώξεις (οξείες ή χρόνιες)
Υπογλυκαιμία
Ορισμένοι τύποι καρκίνου
Αυτοάνοσα νοσήματα
Ορμονικές διαταραχές
Λήψη φαρμάκων ή έκθεση σε τοξίνες
Υποσιτισμός
Εμβόλια ή φαρμακευτικές αγωγές
Σύνδρομα στέρησης
Ψυχιατρικά προβλήματα
Οι λοιμώξεις αποτελούν το πιο συχνό αίτιο παθολογικού ρίγους. Κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης, το σώμα απελευθερώνει φλεγμονώδεις ουσίες, όπως κυτοκίνες και προσταγλανδίνες, οι οποίες αυξάνουν τη θερμοκρασία-στόχο του υποθαλάμου. Ως αποτέλεσμα, οι μυϊκές συσπάσεις του ρίγους παράγουν θερμότητα ώστε να ανέβει η θερμοκρασία στο νέο υψηλότερο επίπεδο.
Το ρίγος συχνά προηγείται του πυρετού σε κοινές ιογενείς λοιμώξεις και δείχνει έντονη φλεγμονώδη δραστηριότητα ακόμη και όταν η λοίμωξη φαίνεται ήπια. Σε χρόνιες λοιμώξεις ή σε φορείς μικροοργανισμών, τα επεισόδια ρίγους εμφανίζονται σε περιόδους υψηλής δραστηριότητας του παθογόνου μικροοργανισμού. Για παράδειγμα, ταξιδιώτες που επιστρέφουν από ενδημικές περιοχές μπορεί να εμφανίσουν υψηλό ρίγος λόγω φυματίωσης ή ελονοσίας, το οποίο μερικές φορές αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα. Άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να έχουν σοβαρή λοίμωξη χωρίς πυρετό, με μοναδικό σημείο το ρίγος.
Στις κοινές ιογενείς λοιμώξεις και σε υγιή άτομα, το ρίγος είναι συνήθως ήπιο και μικρής διάρκειας, και υποχωρεί όταν ο πυρετός μειώνεται, συνήθως μετά από περίπου 48 ώρες.
Τι συμβαίνει στο σώμα κατά το ρίγος
Οι μυϊκές συσπάσεις κατά το ρίγος αυξάνουν την παραγωγή θερμότητας στον οργανισμό, διαδικασία που ονομάζεται θερμογένεση.
Το δέρμα μπορεί να γίνει χλωμό και να εμφανιστούν μικρές εξογκώσεις, που ομοιάζουν με το δέρμα χήνας.
Ο καρδιακός ρυθμός και η αναπνοή μπορεί προσωρινά να αυξηθούν για να υποστηρίξουν την παραγωγή θερμότητας.
Πότε το ρίγος απαιτεί άμεση ιατρική βοήθεια
Αν συνοδεύεται από πολύ υψηλό πυρετό ή σύγχυση, αδυναμία, δύσπνοια.
Αν εμφανίζεται σε νεογνά, ηλικιωμένους ή άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, ακόμη και χωρίς πυρετό.
Αν διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ή επανέρχεται χωρίς εμφανή λόγο.
Εάν είναι πολύ έντονο και πρωτόγνωρο για τα δεδομένα ενός οργανισμού.
Τι να κάνετε αν εμφανίσετε ρίγος
Μετρήστε τη θερμοκρασία σας: Ο πυρετός μπορεί να υποδεικνύει λοίμωξη όπως κορονοϊό, γρίπη, ουρολοιμώξεις, πνευμονία ή άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις.
Φροντίστε την ενυδάτωση: Πίνετε αρκετό νερό και προτιμήστε θρεπτικές τροφές όπως φρούτα, λαχανικά, σούπες, ζωμούς, μέλι, τσάι ή κεφίρ, εφόσον δεν έχετε αλλεργίες. Αποφύγετε αλκοόλ, καφέ, αναψυκτικά τύπου cola, γλυκά και βαριά λιπαρά γεύματα.
Αποφύγετε το κρύο και τα ρεύματα αέρα: Προστατευτείτε από ακραίες θερμοκρασίες στο μπάνιο ή στη φύση.
Προσοχή στα φάρμακα: Άτομα κάτω των 20 ετών πρέπει να αποφύγουν την ασπιρίνη για να μειωθεί ο κίνδυνος του σπάνιου συνδρόμου Reye. Ορισμένοι ασθενείς με ηπατικά προβλήματα ή υπό φαρμακευτική αγωγή δεν μπορούν να πάρουν συγκεκριμένα αναλγητικά. Αποφύγετε αντιβιοτικά, αντιισταμινικά ή αποσυμφορητικά χωρίς ιατρική καθοδήγηση.
Ξεκουραστείτε επαρκώς: Ο ύπνος και η ξεκούραση βοηθούν τον οργανισμό να αντιμετωπίσει την αιτία του ρίγους.
Ιατρική εξέταση: Η σωστή διάγνωση είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας του ρίγους.
Πρόληψη και καθημερινή φροντίδα
Φορέστε ζεστά ρούχα και στρώσεις ρούχων σε ψυχρό περιβάλλον.
Κρατήστε ζεστά τα χέρια και τα πόδια, καθώς χάνεται θερμότητα από τα άκρα.
Αποφύγετε υπερβολικό αλκοόλ και κάπνισμα, που επηρεάζουν την κυκλοφορία και τη θερμοκρασία του σώματος.
Διατηρήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής με ισορροπημένη διατροφή, επαρκή ύπνο και τακτική σωματική δραστηριότητα για να υποστηρίξετε το ανοσοποιητικό σύστημα.
Συνοψίζοντας, το ρίγος είναι φυσιολογικό όταν συνδέεται με το κρύο, αλλά μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρής λοίμωξης ή άλλης παθολογικής κατάστασης όταν εμφανίζεται χωρίς προφανή λόγο.
