“Οι σταγόνες για τα μάτια δεν βοηθούν. Αυτή την παρατήρηση ακούν μερικές φορές οι φαρμακοποιοί από τους πελάτες τους. Εφόσον οι σταγόνες για τα μάτια χρησιμοποιούνται σωστά και τακτικά, μπορεί να υποτεθεί ότι έχει επιλεγεί ένα ακατάλληλο προϊόν.
Το δακρυϊκό φιλμ αποτελείται από τρία στρώματα: το εξωτερικό στρώμα λιπιδίων, το υποκείμενο στρώμα υδατώδους υγρού και το εσωτερικό στρώμα βλεννίνης.
Οι διαταραχές του δακρυϊκού φιλμ υποδιαιρούνται σε διάφορες υποκατηγορίες: η υποεκκριτική μορφή, στην οποία διαταράσσεται το στρώμα υδατώδους βλεννίνης, και η υπερεβαπτωτική μορφή με διαταραχές των λιπιδίων. Επιπλέον, υπάρχουν και συνδυασμένες διαταραχές.
Στο 60 έως 80 %των ασθενών με ξηροφθαλμία υπάρχει διαταραχή της λιπιδικής φάσης.
Σε αυτή την περίπτωση, ένα υποκατάστατο δακρύου, το οποίο συμπληρώνει κυρίως τα υδατικά συστατικά, συχνά δεν μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα ή, στην καλύτερη περίπτωση, τα ανακουφίζει μόνο εν μέρει.
Αντ’ αυτού, μπορούν να δοκιμαστούν παρασκευάσματα που περιέχουν λιπίδια, όπως τριγλυκερίδια ή φωσφολιπίδια.
Εκτός από τα παρασκευάσματα που εισάγονται στο μάτι, διατίθενται επίσης σπρέι για τα βλέφαρα , τα οποία ψεκάζονται στο κλειστό χείλος των βλεφάρων. Αποτελούν επίσης μια λογική επιλογή όταν οι πελάτες δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν οφθαλμικές σταγόνες ή αλοιφές.
Όταν υπάρχει υποψία απόφραξης των αδένων Meibom, μπορεί επίσης να συνιστάται η φροντίδα του βλεφάρου.
Για το σκοπό αυτό, ενδείκνυνται οι ζεστές κομπρέσες. Αυτές μπορούν να εμποτιστούν με ζεστό νερό. Εναλλακτικά, ως πηγή θερμότητας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ειδικές μάσκες ματιών. Η θερμότητα ρευστοποιεί τις αποξηραμένες εκκρίσεις και στη συνέχεια το χείλος του βλεφάρου μασάζει προσεκτικά (στο άνω βλέφαρο από πάνω προς τα κάτω, στο κάτω βλέφαρο από κάτω προς τα πάνω). Τέλος, τα χείλη των βλεφάρων καθαρίζονται με μια υγρή κομπρέσα ή ένα βαμβακερό στυλεό. Για το σκοπό αυτό διατίθενται επίσης ειδικά αποστειρωμένα μαντηλάκια.
Ξηρό μάτι: Ορισμός
Το ξηρό μάτι είναι μια πολυπαραγοντική πάθηση της επιφάνειας του ματιού, που χαρακτηρίζεται από απώλεια της ομοιόστασης του δακρυϊκού φιλμ και συνοδεύεται από οφθαλμικά συμπτώματα. Αιτιολογικό ρόλο παίζουν η αστάθεια και η υπεροσμωτικότητα του δακρυϊκού φιλμ, η φλεγμονή και η βλάβη της επιφάνειας του ματιού καθώς και νευροαισθητηριακές ανωμαλίες.
“Μερικές φορές βλέπω τα πάντα λίγο θολά, αλλά το τεστ όρασης ήταν εντάξει.” Πολλοί δεν γνωρίζουν ότι το δακρυϊκό φιλμ δεν αποτελεί μόνο το “σύστημα πλύσης” του ματιού, που απομακρύνει ξένα σωματίδια από την επιφάνεια του ματιού, αλλά και ότι το λειαίνει, εξασφαλίζοντας έτσι την ανεμπόδιστη διάθλαση του φωτός.
Εάν ο δακρυϊκός φιλμ διαταραχθεί, δηλαδή εάν σπάσει λόγω έλλειψης σταθερότητας, μπορεί να προκληθεί, εκτός από διάφορα άλλα συμπτώματα, και θολή όραση. Εάν οι οπτικές ανωμαλίες έχουν ήδη διορθωθεί επαρκώς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε αυτή την περίπτωση υποκατάστατα δακρύων.
Φάρμακα ως αιτία
“Τα κολλύρια βοήθησαν, αλλά τώρα τα συμπτώματα επανήλθαν”. Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνιση ξηροφθαλμίας. Τα υποκατάστατα δακρύων μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα, αλλά συνήθως δεν εξαλείφουν τις αιτίες.
Έτσι, για παράδειγμα, ορμονικοί παράγοντες και διάφορες υποκείμενες παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η νόσος του Πάρκινσον ή η νευροδερμίτιδα συμβάλλουν στην εμφάνιση ξηροφθαλμίας.
Αλλά και διάφορα φάρμακα μπορούν να ευνοήσουν την ξηροφθαλμία. Σε αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι β-αναστολείς, τα διουρητικά και τα αντιχολινεργικά φάρμακα, καθώς και τα ορμονικά αντισυλληπτικά. Κατά τη συμβουλευτική μπορεί επομένως να είναι χρήσιμο να εξεταστεί και η φαρμακευτική αγωγή.
Οι πάσχοντες ασθενείς πρέπει να αντιμετωπίσουν το σύνδρομο ξηροφθαλμίας όσο το δυνατόν νωρίτερα, προκειμένου να προλάβουν βλάβες στα μάτια. Δεδομένου ότι απαιτείται μακροχρόνια χρήση, πρέπει να προτιμώνται τα σκευάσματα χωρίς συντηρητικά.
Συνιστάται τακτικός έλεγχος από οφθαλμίατρο και μακροχρόνια θεραπεία με τεχνητά δάκρυα, προκειμένου να εντοπιστούν έγκαιρα και να αντιμετωπιστούν σοβαρές επιπλοκές.
Φίλιππος Ζάχαρης, Ειδικά ρεπορτάζ – Σύλλογοι Ασθενών και ΜΚΟ
