Τι κάνει μια φιλία να αντέχει στον χρόνο; Οι κοινές εμπειρίες, το χιούμορ, η εμπιστοσύνη και η κατανόηση είναι σίγουρα σημαντικά στοιχεία. Όμως υπάρχει κάτι ακόμα βαθύτερο, χωρίς το οποίο καμία σχέση, όσο δυνατή και αν φαίνεται, δεν μπορεί να σταθεί: Τα όρια.
Τα όρια ως θεμέλιο της φιλίας
Τα όρια δεν είναι εμπόδια· είναι τρόποι να δείχνουμε σε κάποιον πώς θέλουμε να μας φέρεται και τι χρειαζόμαστε για να νιώθουμε άνετα και ασφαλείς στη σχέση μας. Όταν βάζουμε ένα όριο, ουσιαστικά λέμε πως κάτι μας δυσκολεύει ή πως χρειαζόμαστε κάτι. Δεν ελέγχουμε τη συμπεριφορά του άλλου, αλλά ξεκαθαρίζουμε πώς θα αντιδράσουμε εμείς αν το όριο δεν γίνει σεβαστό.
Για παράδειγμα, το να πούμε “Παρακαλώ μην με καλείτε μετά τις 10 το βράδυ” είναι μια ευγενική παράκληση. Το να πούμε “Αν καλέσετε μετά τις 10, δεν θα απαντήσω και θα επιστρέψω την κλήση την επόμενη ημέρα” είναι ένα ξεκάθαρο όριο. Με αυτόν τον τρόπο προστατεύουμε τον προσωπικό μας χώρο χωρίς να απορρίπτουμε τη φιλία.
Το ίδιο, βέβαια, ισχύει και αντίστροφα. Χρειάζεται να ακούμε και να σεβόμαστε τα όρια των φίλων μας, ακόμη και αν δεν τα καταλαβαίνουμε απόλυτα. Το να δεχτούμε ότι κάποιος χρειάζεται χρόνο, ησυχία ή διαφορετικό ρυθμό επικοινωνίας είναι πράξη σεβασμού και ωριμότητας.
Σε μια φιλία που κρατά χρόνια, αυτές οι μικρές, ειλικρινείς στιγμές επικοινωνίας είναι πιο σημαντικές από οποιαδήποτε τέλεια συμπεριφορά. Δεν είναι τα αναπόφευκτα λάθη αυτό που μετρά, αλλά ο τρόπος που το διαχειριζόμαστε.
Όταν τα όρια δεν τηρούνται
Από την άλλη, όταν ένας φίλος δεν σέβεται τις ανάγκες μας ή τις αγνοεί, η σχέση αρχίζει να φθείρεται. Μπορεί να νιώσουμε ενοχές, απογοήτευση ή θυμό. Σε τέτοιες στιγμές είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι έχουμε το δικαίωμα να προστατεύουμε τον εαυτό μας, ειδικά όταν πρόκειται για θέματα υγείας, ψυχικής ή σωματικής.
Η ειλικρίνεια είναι πάντα καλύτερη από την αποσιώπηση. Αν πούμε ξεκάθαρα ότι δεν είμαστε διαθέσιμοι κάποιες στιγμές αλλά ότι θέλουμε να μιλήσουμε ή να βρεθούμε με αυτό το άτομο σύντομα (και να προτείνουμε εναλλακτικές), δίνουμε το μήνυμα ότι ενδιαφερόμαστε μεν, αλλά και ότι γνωρίζουμε τα όριά μας. Αν η άλλη πλευρά το κατανοήσει, η φιλία ωριμάζει. Αν όχι, τότε ίσως δεν υπάρχει αληθινός αμοιβαίος σεβασμός.
Η επικοινωνία ως πράξη φροντίδας
Οι φιλίες που αντέχουν δεν είναι τέλειες, αλλά είναι αληθινές. Περιλαμβάνουν στιγμές χαράς, παρεξηγήσεις, επανασυνδέσεις και πολλές ειλικρινείς συζητήσεις. Όσο μαθαίνουμε να μιλάμε ανοιχτά, να ακούμε με προσοχή και να δίνουμε χώρο ο ένας στον άλλον, τόσο περισσότερο καλλιεργούμε εκείνη τη βαθιά οικειότητα που κάνει μια φιλία να διαρκεί μια ζωή.
Θοδωρής Διάκος
Συντάκτης – Δημοσιογράφος
