Η  τεστοστερόνη είναι η πιο σημαντική φυλετική ορμόνη που έχουν οι
άνδρες. Αυτή είναι υπεύθυνη για τα τυπικά ανδρικά χαρακτηριστικά και
είναι απαραίτητη για την διατήρηση της παραγωγής σπέρματος, της
τριχοφυϊας, της μυϊκής δύναμης, της υγείας των οστών και της σεξουαλικής
επιθυμίας .
H τεστοστερόνη στους άνδρες παράγεται από τους όρχεις, αλλά τον
έλεγχο της παραγωγής της έχει η υπόφυση, ο κεντρικός αδένας στον
εγκέφαλο, μέσω της παραγωγής των γοναδοτροπινών, οι οποίες στους άνδρες
ενεργοποιούν την λειτουργία των όρχεων για την παραγωγή ορμονών και
σπέρματος από την εμβρυϊκή ηλικία.
Χαμηλή Τεστοστερόνη / Υπογοναδισμός

Η τεστοστερόνη μειώνεται ως ένα βαθμό με την πάροδο της ηλικίας, αλλά
αν τα επίπεδα της είναι κατώτερα του φυσιολογικού, θα πρέπει πάντα να
γίνεται διερεύνηση της πιθανής αιτίας.

Τα επίπεδα της τεστοστερόνης μπορεί να μειωθούν σε:

  • Διάφορες παθήσεις των όρχεων όπως τραύμα, χειρουργείο, ακτινοβολία, χημειοθεραπεία ή λοιμώξεις των όρχεων
  • Σακχαρώδη διαβήτη, αύξηση του σωματικού λίπους και παχυσαρκία
  • Ορμονικές διαταραχές όπως αδενώματα της υπόφυσης, αυξημένη προλακτίνη
  • Συστηματικές λοιμώξεις όπως το HIV/AIDS
  • Ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια
  • Φάρμακα (όπως τα αναβολικά στεροειδή)
  • Γενετικά σύνδρομα όπως η αιμοχρωμάτωση, τα σύνδρομα Klinefelter, Kallmann, Prader-Willi,η μυοτονική δυστροφία

Τα σημεία και τα συμπτώματα του υπογοναδισμού, οφείλονται στα χαμηλά
επίπεδα τεστοστερόνης και είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν και
περιλαμβάνουν κόπωση, μείωση της ερωτικής επιθυμίας για σεξουαλική
δραστηριότητα, στυτική δυσλειτουργία, μείωση των πρωινών στύσεων,
γυναικομαστία, μείωση της διανοητικής απόδοσης, κατάθλιψη, εξάψεις,
ιδρώτες, μείωση μυικής μάζας και ισχύος και υποστροφή των δευτερογενών
χαρακτηριστικών του φύλου.

Τα τελευταία χρόνια ο όρος «ανδρόπαυση» χρησιμοποιείται
όλο και περισσότερο για να περιγράψει τις αυξανόμενες περιπτώσεις
υπογοναδισμού που παρατηρούνται σε μεσήλικες άνδρες χωρίς συγκεκριμένη
αιτία.

Για να γίνει επιβεβαίωση της διάγνωσης του υπογοναδισμού,  θα πρέπει
να κάνετε ορμονικές εξετάσεις που θα περιλαμβάνουν γενικές βιοχημικές
εξετάσεις, τον έλεγχο της τεστοστερόνης στο αίμα και άλλων ορμονών της
υπόφυσης. Ο έλεγχος της τεστοστερόνης θα πρέπει να γίνεται το πρωί (7-10
ΠΜ) και αν τα επίπεδα είναι χαμηλά, θα πρέπει να γίνεται επιβεβαίωση με
μέτρησή της  άλλη μια φορά.

Στον ενήλικα άνδρα τιμή τεστοστερόνης μικρότερη από 200ng/dl
θεωρείται συμβατή με τη διάγνωση του υπογοναδισμού, αλλά καιτιμές μεταξύ
200-300ng/dl καθιστούν απαραίτητη τη διερεύνηση, ειδικά αν συνυπάρχουν
συμπτώματα συμ- βατά με υπογοναδισμό. Στις ηλικίες 40-70 ετών οι
συγκεντρώσεις της ελεύθερης τεστοστερόνης μειώνονται περίπου κατά 2% ανά
έτος.

Οι στόχοι της θεραπείας του υπογοναδισμού ποικίλλουν στις διάφορες
ηλικίες, δηλ. εμφάνιση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου και
επαρκής αρ- ρενοποίηση κατά την εφηβική και μετεφηβική περίοδο,
ικανοποιητική σεξουαλική ζωή και γονιμότητα κατά την ενήλικο ζωή.

Όταν η παραγωγή τεστοστερόνης είναι χαμηλή και δεν υπάρχει άλλο αίτιο
προς αντιμετώπιση, ή όταν η χαμηλή παραγωγή τεστοστερόνης δεν μπορεί να
βελτιωθεί, τότε μπορεί να χορηγηθούν σκευάσματα τεστοστερόνης. Υπάρχουν
διάφοροι τρόποι χορήγησης της τεστοστερόνης και ο κάθε άνδρας μπορεί να
επιλέξει την θεραπεία  που ταιριάζει στον τρόπο ζωής του. Οι πιο συχνοί
τρόποι χορήγησης είναι:

  • Ενέσιμη τεστοστερόνη
  • Τεστοστερόνη σε patch
  • Τεστοστερόνη σε gel

Πριν την έναρξη θεραπείας με τεστοστερόνη θα πρέπει να γίνεται
έλεγχος του ασθενούς με εργαστηριακές εξετάσεις (γενική αίματος, PSA
κά). Καθόλη τη διάρκεια της θεραπείας, ο ασθενής θα πρέπει να
παρακολουθείται με έλεγχο των επιπέδων τεστοστερόνης και τιτλοποίηση της
δόσης, και παρακολούθηση του με μια σειρά άλλων εξετάσεων.

Προκοπίου Μαρία,
Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος
iator.gr